maandag 27 juli 2015

Rijke stinkerd

Als we iemand een 'rijke stinkerd' noemen, menen we het meestal niet serieus. Het is gewoon een uitdrukking. Maar waarom noemen we iemand die rijk is ook weleens een 'rijke stinkerd'? Hoe is die uitdrukking ontstaan?

Stinkend rijk

Er zijn wel drie verklaringen voor deze uitdrukking. Volgens de eerste houdt 'rijke stinkerd' verband met 'stinkend rijk' en heeft 'stinken' hier de betekenis 'afkeer wekkend'. Hetzelfde 'stinkend' als in 'stinkend jaloers' of 'stinkend brutaal'. 

Stinkende parfum

De tweede verklaring zegt dat de uitdrukking is ontstaan doordat rijke mensen de neiging hadden zich met parfum te bespuiten in plaats van zich te reinigen. Hierdoor zou een doordringende geur ontstaan die als stinkend werd ervaren. 

Rijke doden

De derde verklaring, die ik geneigd ben te geloven, heeft te maken met de gewoontes die er vroeger waren wat betreft begraven. Arme mensen werden buiten op het kerkhof begraven, maar de rijken konden zich iets "beters" veroorloven. Zij werden begraven in de kerk onder de vloer. Het liefst zo dicht mogelijk bij het altaar, want dan zou de heiligheid daarvan op de overledene stralen. De graven in de kerk werden echter niet geruimd en doordat de vloerstenen steeds opgelicht werden, sloten ze na verloop van tijd niet meer goed aan. Je kunt je voorstellen dat, afhankelijk van het weer, er niet altijd een lekkere geur in de kerk hing. De rijken gingen letterlijk stinken. 

maandag 20 juli 2015

Paars

Sommige kleuren hebben een naam waardoor je gelijk al de kleur voor je ziet. Zo zie je bij 'oranje' sinaasappelen (orange) voor je en hoort de kleur 'roze' bij rozen. Maar waar komt het woord 'paars' vandaan?

Perzië

Er zijn twee theorieën voor het ontstaan van het woord 'paars'. Volgens de ene heeft het te maken met de kleuren van Perzië. Ons woord 'paars' zou dan afgeleid zijn van het middeleeuws Latijnse 'persus, persum', dat 'donkerblauwe kleur' betekende. Deze kleurnaam zou op haar beurt weer afgeleid zijn van 'Persae' ('Perzen') of 'Persia' ('Perzië'), bijvoorbeeld omdat paars de kleur van een bepaald soort kleding uit die streek was.  

Perzik

De andere theorie beweert dat 'paars' te maken heeft met 'perzik'. Het zou dan afgeleid zijn van het Laatlatijnse 'persica' ('perzik'), dat uiteindelijk ook weer van 'Persia' afgeleid is ('perzik' is afgeleid van 'persicum malum', dat Perzische appel betekende). Als deze theorie het bij het juiste eind heeft, zal de violette kleur van perzikbloesem een rol gespeeld hebben. Hoe dan ook, de kleurnaam komt van het woord Perzië, of het nu via de kleding is of de perzikbloesem.

maandag 6 juli 2015

Marshmallow

Nu het zulk mooi weer is en de vakantie is begonnen, gaan er vast weer heel wat marshmallows boven een vuurtje geroosterd worden. De 'marshmallow' is in Nederland eigenlijk bij iedereen wel bekend. Maar zoals aan de naam al te zien is, komt het snoepje niet uit Nederland. Waarvandaan dan wel?

Marshmallow plant

Ik had het nooit gedacht, maar de 'marshmallow' is vernoemd naar de 'marshmallow plant', gevormd uit 'marsh (moeras)' + 'mallow (malve, maluwe, oftewel kaasjeskruid)'. Dit is een plant die al millennia lang gebruikt wordt. Zelfs de Egyptenaren en de Romeinen gebruikten de wortel en het sap al, maar vooral voor medicinale doeleinden.

Het snoep

Pas aan het begin van de 19e eeuw gebruikten Franse snoepgoedmakers het sap van de plant voor het maken van snoep, door dat sap zelf uit de plant te halen en op te kloppen. Dit was natuurlijk erg arbeidsintensief. Het was dan ook een doorbraak voor de marshmallow als snoepgoed toen later in de 19e eeuw het idee kwam om gelatine te gebruiken om de chewy structuur te creëren. Dit heeft eraan bijgedragen dat nu niet alleen lokale Franse snoepwinkeltjes, maar winkels over de hele wereld ons marshmallows aanbieden en wij er heerlijk van kunnen genieten bij een kampvuurtje! Geniet ervan :)