Schoorsteen

Henri vroeg zich af waar het woord 'schoorsteen' vandaan komt. Schoren zijn nu in de bouwkunde namelijk steunbalken die je tegen een voorwerp aan plaatst, zodat het niet omvalt of afbreekt. Maar wat heeft dit met het woord 'schoorsteen' te maken? Een schoorsteen ondersteunt toch niets?

Schoorsteen vroeger

'Schoorsteen' is een erg oud woord. Al in de 13e eeuw werd het gebruikt, misschien nog wel eerder. In het Middelnederlands werd met dit woord de stookplaats bedoeld, met de stenen of houten rookvang er direct boven. Die rookvang stak enigszins uit en werd ondersteund, 'geschoord', door stenen. De 'schoorsteen' bestond dus uit stenen die de rookvang schoorden.

Schoorsteen nu

Inmiddels bedoelen we met 'schoorsteen' niet meer de stookplaats, maar het rookkanaal erboven, vooral het deel wat boven het dak uitsteekt. Deze verschuiving van betekenis heeft in de 17e eeuw plaatsgevonden. Er is niet een duidelijke reden voor die verschuiving, het is waarschijnlijk gewoon een gevolg van het feit dat taal leeft. Ook in het Duits (Kamin), Engels (chimney), Frans (cheminée) en Italiaans (caminata) heeft deze verschuiving van betekenis plaatsgevonden. Vanwege deze verandering noemen wij nu een boven het dak uitstekend stukje pijp een schoorsteen, hoewel dat eigenlijk niets ondersteunt (schoort). Bedankt voor je suggestie, Henri :) 

Ook benieuwd naar een woord? Stuur een berichtje via het contactformulier in de balk aan de rechterkant.