Zo gek als een deur

Dit keer maar weer eens een uitdrukking. De derde vorm van beeldspraak alweer (de eerste twee staan hier en hier). Elianne was heel erg nieuwsgierig waarom we 'zo gek als een deur' zeggen. Zit hier nog een logica achter of is degene die dat zegt eigenlijk zelf gewoon zo gek als een deur?

Twee deuren

De ontwikkeling van deze uitdrukking is vrij ingewikkeld. Om het zo makkelijk mogelijk te houden, moet je eerst weten dat het woord 'deur' met de betekenis die wij nu kennen, afstamt van het Gotische 'dauro'. Het woord 'deur' dat in de uitdrukking 'zo gek als een deur' wordt gebruikt, komt echter van het Middelnederlandse 'dore'. 

Dore

Tot hier is het nog vrij logisch. Het probleem is alleen dat 'dore' in die tijd een homoniem was. Een woord met twee betekenissen. Het betekende niet alleen 'nar, zot', maar ook net als het Gotische 'dauro' gewoon 'deur'. Dit zie je nog terug in het Duitse 'der Tor', wat zowel 'dwaas' als 'deur' betekent. Door de eeuwen heen is het 'dore' in de uitdrukking verbasterd tot 'deur', wat hetzelfde woord is als dat wij afgeleid hebben van 'dauro' (volg je het nog?). Het lijkt nu misschien alsof wij nog maar één betekenis voor 'deur' hebben, namelijk 'iets dat open en dicht kan', maar eigenlijk is dit dus niet waar. De betekenis 'dwaas' bestaat ook nog steeds, namelijk in dit spreekwoord. Dat we die betekenis niet meer (her)kennen is vrij logisch omdat het maar zó ontzettend weinig gebruikt wordt. En daardoor krijg je dit soort vragen die zomaar in je hoofd opborrelen, waarom zeggen we dit of dat zo? In ieder geval is er nu weer één van die mysteries opgelost. Bedankt voor je suggestie Elianne!