Minuut & seconde

We gebruiken de woorden 'minuut' en 'seconde' dagelijks. Ze hebben overeenkomsten: allebei zijn het tijdeenheden, Latijnse woorden en 1/60ste deel van iets anders. Toch lijken de woorden niet veel op elkaar. Tenminste, niet op het eerste gezicht. Wie weet was dat ooit anders...

Minuut

Het woord 'minuut' is afgeleid van het Franse 'minute' (1392), wat zelf weer uit het Latijnse 'minuta' kwam. Eigenlijk was dat een verkorting van het Latijnse 'pars minuta prima', wat 'eerste kleine deel' betekende. En dat klopt ook wel, want de 'minuut' is het eerste kleine deel als je een uur in 60 delen deelt. De indeling van een uur in minuten dateert uit de 15e eeuw. 

Seconde

De seconde is, zo zou je kunnen zeggen, dan het tweede kleine deel. Namelijk het deel wat je krijgt als je het eerste kleine deel (de minuut) deelt. En inderdaad, 'seconde' is ook een verkorting van 'pars minuta seconda', wat dus 'tweede kleine deel' betekent. De indeling van minuten in secondes dateert uit de 17e eeuw. 

De woorden 'minuut' en 'seconde' hebben dus toch wel wat met elkaar gemeen. Al zou het natuurlijk logischer geweest zijn als 'pars minuta prima' verkort werd tot 'prime', net als 'pars minuta secunda' verkort werd tot 'seconde'. Want 'minuut' zelf betekent eigenlijk gewoon 'klein' en verschilt daarin niet van wat een seconde is. Maar goed, in de 15e eeuw konden ze natuurlijk nog niet weten dat de minuut later ook weer onderverdeeld zou worden in secondes. Wel grappig dat je die onwetendheid dus terug kunt zien in woorden :)