Humor

Humor is voor veel mensen een belangrijk iets. Maar wist je dat het oorspronkelijk een andere betekenis had dan de betekenis die het nu heeft, dat het iets te maken had met lichaamssappen?

Middeleeuwen

'Humor' komt uit het Latijn en betekende oorspronkelijk 'vocht, sap'. In de Middeleeuwse medische wetenschap werd namelijk veel gewerkt met de gedachte dat er vier humores, vier lichaamssappen, waren in het lichaam van de mens, en dat de mate waarin een sap aanwezig was bepaalde wat voor karakter je had. De vier humores waren:

• slijm: als het slijm (flegma) overheerste, krijgt een persoon een flegmatisch karakter en wordt dus onverstoorbaar. 'Flegma' is daardoor ook onverstoorbaarheid gaan betekenen. 
• bloed: wanneer het bloed (sanguis) overheerste, had een persoon een sanguinisch karakter, oftewel een vurig, heethoofdig karakter.
• gele gal: als het gele gal (cholè) overheerste, krijg je cholerische, opvliegende mensen.
• zwarte gal: als het zwarte gal (melancholia) overheerst, heeft dat een melancholiek, een zwaarmoedig, karakter tot gevolg.

Ook het woord 'temperament' heeft met deze manier van denken te maken; 'temperamentum' betekende namelijk 'juiste hoeveelheid bij het mengen' of 'juiste maat, evenwicht'. Daar hebben wij ons woord 'temperament' vandaan, dat bij ons 'natuurlijke gemoedsgesteldheid' betekent.

Humor

Als de verhouding tussen de vier sappen goed was, was je gezond. Daardoor kreeg het woord in plaats van de betekenis 'vocht' ook de betekenis 'geestelijke toestand, stemming'. In die betekenis hebben wij in de 17e eeuw het woord 'humeur' uit het Frans overgenomen. 

Het woord 'humor' in de zin van 'vrolijkheid, grappenmakerij' hebben we echter uit het Engels overgenomen. De Engelse dichter en toneelschrijver Ben Jonson (leefde rond 1600) had namelijk een toneelstuk gemaakt waarin hij de humeuren, de grillen van de mens, belachelijk maakte door steeds één bepaalde menselijke eigenschap heel erg uit te vergroten. Dat was een heel nieuw toneelgenre, en werd 'comedy of humours' genoemd. Later ging 'humour' een bepaalde levensinstelling aanduiden, namelijk de neiging dat je het vrolijkmakende in een situatie benadrukt. En zo zitten we al heel dicht bij onze eigen betekenis van het woord 'humor'. Grappig hè :)