Kikkererwt

Laatst aten we kikkererwten en Bram vroeg zich af waarom ze nou toch 'kikkererwten' heten. Allerlei mogelijkheden passeerden de revue. Zouden ze misschien zo heten omdat ze lijken op de ronde eitjes van kikkerdril? Tja, weer een woord voor m'n blog :)

Cicer

'Kikker' in het woord 'kikkererwt' komt van het Latijnse 'cicer'. Dit betekende letterlijk 'grauwe erwt'. Later werd hieruit 'keker' gevormd, en van daaruit 'kikker' zoals wij het nu kennen in 'kikkererwt'. Wist je dat Cicero (de naam van een beroemde Romeinse redenaar) dus letterlijk ook gewoon 'erwtje' betekent? 

Chickpeas

Even een uitstapje naar het Engels. Kikkererwten heten in het Engels namelijk 'chickpeas'. Op het eerste gezicht lijkt het alsof het dus in het Nederlands met kikkers te maken heeft, en in het Engels met kippen/kuikens (chicks). Maar niets is minder waar. Ook dit 'chick' is een afgeleide vorm van 'cicer'. Dus zo zit dat Bram! 

Oceaan

Oceanen spreken tot de verbeelding. Zeeën zijn al groot, maar oceanen zijn nog veel groter. En er zitten zoveel verschillende dieren en koralen in, terwijl we waarschijnlijk nog niet eens alles ontdekt hebben. Waar komt dit woord 'oceaan' vandaan?

Water tussen land en hemel

'Oceaan' komt van het Franse 'océan', wat weer van het Latijnse 'oceanus' en uiteindelijk het Griekse 'okeanos' kwam. Dit Griekse woord is echter een leenwoord uit een onbekende taal. Mogelijk komt dit van het Sumerische 'a' (water), 'ki' (land) en 'an' (hemel). De letterlijke betekenis zou dan zoiets zijn als: 'water tussen land en hemel'.

De randen van de wereld

In de oudheid bestond het idee dat de 'okeanos' de rivier was die aan de randen van de bekende wereld stroomde en zo land en hemel scheidde. Met 'okeanos' bedoelden de Grieken wat wij nu de Atlantische Oceaan noemen. Kaartenmakers namen eerst de algemene term 'okeanos' over, maar kregen later (in de 16e eeuw) de behoefte om de oceaan een specifiekere naam te geven. Inmiddels kennen we niet één, maar vijf oceanen. 

Ooievaar

De ooievaar staat bij ons symbool voor het krijgen van een kindje. Dit is overigens niet altijd zo geweest. Het is vanuit Duitsland in Nederland overgenomen, maar werd pas in 1909 bij de geboorte van prinses Juliana populair. Waar berust dit volksgeloof eigenlijk op? En heeft de naam 'ooievaar' er ook iets mee te maken?

Schatdrager

'Ooievaar' komt van de oudere Duitse vormen 'Ōdabaro' en 'odevare'. Deze twee woorden slaan terug op het Proto-Germaanse '*auda-bara-', wat letterlijk 'schatdrager' betekent.

Geluk

Bij de Germanen bestond het volksgeloof dus al dat de ooievaar baby's bracht. Maar dit was niet het enige wat de ooievaar zou brengen. Er was namelijk het idee dat ooievaars ook allerlei andere soorten geluk brachten. Zo zou het een goed teken zijn als een ooievaar zijn nest op het dak van jouw huis bouwde. Je kon er dan vanuit gaan dat het komende jaar je geluk zou brengen! Dat deze vogel de naam 'schatdrager' kreeg is dus niet zo gek. Bij ons is echter alleen nog het idee van de ooievaar als kinderbrenger aanwezig, al weten we natuurlijk wel beter dan dat echt te geloven.

Zomer en winter

De afgelopen twee weken zijn op mijn blog de lente en de herfst voorbij gekomen. Gaat snel hè ;). Gelukkig is het in de echte wereld nog steeds lente. Om de serie van seizoenen op mijn blog af te maken, komen in deze blogpost de zomer en de winter aan bod.

Zomer

'Zomer' heeft waarschijnlijk te maken met onder andere het Oudierse 'sam' (zomer) en het Oudindische 'sama' (halfjaar, jaargetijde). Met 'zomer' werd vroeger een halfjaar bedoeld. De Indo-Europeanen rekenden vroeger namelijk maar met twee seizoenen, namelijk zomer en winter. 

Winter

Over de herkomst van 'winter' zijn de meningen verdeeld. Een hypothese is dat het verband houdt met het woord 'water', wat logisch zou zijn gezien het feit dat de winter erg nat kan zijn. Een andere mogelijkheid is dat het met het woord 'wit' verband houdt. Dit zou dan zijn vanwege de sneeuw. Maar geen van beide hypotheses is (morfologisch en semantisch) overtuigend.