Vaderland, moedertaal en moedervlek

Jade stuurde mij een berichtje met een leuke vraag. Waarom zeggen we 'vaderland' en 'moedertaal'? Waarom niet 'vaderland' en 'vadertaal' of 'moederland' en 'moedertaal'? Hoe is dat verschil ontstaan? En als we toch bezig zijn, hoe zit het met het woord 'moedervlek'? Bedankt voor je suggestie Jade!

Vaderland

'Vaderland' is een vertaling van het Latijnse 'patria', voluit 'patria terra' (land van de (voor)vader). Oorspronkelijk was het een bijbels begrip. Als je bedenkt dat vroeger de man heerste over bezit en zeker over land, is het niet zo gek dat het woord 'vaderland' is ontstaan en niet 'moederland'.

Moedertaal

Maar waarom zeggen we dan wel moedertaal? Een veel gehoorde suggestie is dat dit komt doordat kleine kinderen vaak vooral van hun moeder leren spreken. Zeker vroeger was dit het geval als de man de hele dag werkte en de vrouw voor de kinderen zorgde. 'Moedertaal' in deze betekenis gebruiken we vanaf de 17e eeuw. Daarvoor noemden we het 'onze moeders taal' en 'moederlijke taal' (sinds de 16e eeuw), een vertaling van het Latijnse 'lingua materna'. In de 16e eeuw bestond het woord 'moedertaal' ook al wel, maar dan met de betekenis 'stamtaal'. 

Moedervlek

Tja, en dan heb je nog de moedervlek. Deze benaming schijnt voort te zijn gekomen uit volksgeloof. De baby zou namelijk met deze huidvlekken geboren worden als de moeder haar zwangerschapslusten niet kon bevredigen (augurken met slagroom enzo). Maar ja, hoe ze dan moedervlekken willen verklaren die later ontstaan... Het blijft een mysterie. :)