Gemeen

Je hebt twee soorten 'gemeen'. Namelijk 'gemeen' als 'niet aardig, vals' en 'gemeen' als 'gemeenschappelijk'. Zoals je nu inmiddels waarschijnlijk al wel verwacht, hebben deze twee betekenissen met elkaar te maken, ook al lijken ze qua betekenis niet direct op elkaar.

Gemeenschappelijk

De oorspronkelijke betekenis van 'gemeen' was alleen 'gemeenschappelijk, algemeen'. Het had dus vroeger nog niet de betekenis 'onaardig'. Pas vanaf de 18e eeuw heeft het woord ook de betekenis 'vals' gekregen.

Vals

Uit de betekenis 'gemeenschappelijk' ontwikkelde zich namelijk het gevoel dat het 'niet uitzonderlijk of bijzonder' was en dus 'gewoon' of 'alledaags'. Als gevolg van de minachting die er was voor laag geplaatste mensen (en dus voor 'het gewone, het alledaagse') en voor het mindere in het algemeen, kwamen de betekenissen 'laag-bij-de-gronds', 'laag' en 'slecht' naar boven, waaruit het uiteindelijke 'vals' is ontstaan, zoals wij het nu ook kennen als één van de twee betekenissen van 'gemeen'. Die twee betekenissen hebben dus zeker wel wat met elkaar gemeen!