Hartstikke

We gebruiken het hartstikke vaak, omdat we het in hartstikke veel situaties kunnen gebruiken, maar eigenlijk is het gewoon een hartstikke raar woord. Hartstikke. Hart-stikke. Raar hè.

Hartsteke

Het oorspronkelijke 'hartstikke' kon helemaal niet voor zoveel situaties gebruikt worden. Eigenlijk kon het maar voor één situatie gebruikt worden. Er wordt namelijk vermoed dat er vroeger een uitdrukking was, namelijk 'bi hartsteke dood', oftewel 'dood door een steek in het hart'. Dat 'hartsteke' werd toen dus alleen in combinatie met 'dood' gebruikt.

Hartstikke

Uit dat 'bi hartsteke dood' is 'hartsteke dood' ontstaan. Na verloop van tijd werd het 'hartsteke' in 'hartsteke dood' steeds meer opgevat als een versterking. Want '(bi) hartsteke dood' is natuurlijk hetzelfde als morsdood, oftewel heel erg dood. Omdat het opgevat werd als versterking van het woord erna, en niet meer als oorzaak of manier voor het woord erna, kon het woord 'hartsteke' zich losmaken van 'dood' en werd het zelfstandig. Wij kennen het nu natuurlijk wel als 'hartstikke' en niet als 'hartsteke', maar die overgang is niet zo moeilijk om je voor te stellen. Vooral doordat de klemtoon op 'hart' ligt, gaat dat 'ste' vanzelf al een beetje op 'sti' lijken. En doordat het toen zelfstandig is geworden, kunnen wij het nu in eigenlijk alle combinaties gebruiken. Hartstikke handig toch, zo'n ontwikkeling?