maandag 2 juni 2014

Zondvloed

Dit lijkt een makkelijk te verklaren woord. De zondvloed (uit het verhaal van de ark van Noach) was er toch immers als gevolg van de zondige mensen? Toch heeft dit woord oorspronkelijk niet iets met 'zonde' te maken.

Zond- = sin(t)-

De oudste vorm van dit woord in het Nederlands was dan ook niet 'zondvloed', maar 'sintvloed' (vanwege dat 'sint' is het woord waarschijnlijk ontleend uit het Duits). 'Sin' betekende zoiets als 'groot, altijd, voortdurend'. In het Nederlands heb je in plaats van 'sin' het voorvoegsel 'zene-/sene-', maar dat bestaat alleen nog in de plantennaam 'zenegroen', dat 'altijd groen' betekent.

Grote vloed

Letterlijk gezien betekent 'zondvloed' dus 'grote/aanhoudende vloed'. Maar door hoe het verhaal over de zondvloed in Genesis beschreven staat was er een associatie met zonde en werd het woord door volksetymologie al vroeg vervormd van 'sintvloed' naar 'zondvloed'. Dit is ook goed te zien in het Duits: het woord veranderde van 'Sintvluot' naar 'Sündflut'. Toch grappig wat interpretaties en associaties allemaal kunnen veroorzaken. 

2 opmerkingen:

  1. Dag Lianne,
    Sintvloed treft beter toe op de sinderende (want dat was hij) vloed. Zondvloed is door de kerk ingevoerd om de mens schuldig te praten.
    Groetjes Ad

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hoi Ad,
    Bedankt voor de toevoeging! Ik denk echter dat het elkaar niet hoeft buiten te sluiten. Ik kan over 'zinderend' niets vinden op etymologiebank.nl, maar ik vermoed dat ook 'zinderend' (spannend, groots, ontzagwekkend) zijn oorsprong heeft bij 'sin' (groot).
    Groetjes Lianne

    BeantwoordenVerwijderen