Wiskunde

Is het je wel eens opgevallen dat er in de landen om ons heen, bijvoorbeeld Engeland, Frankrijk en Duitsland, meestal een woord met 'math' wordt gebruikt voor 'wiskunde', maar in Nederland niet? Een woord met 'math' komt van het Griekse 'máthèma' (μαθημα) wat 'dat wat wordt geleerd', of 'studie/wetenschap' betekent. Qua letterlijke betekenis zou je dus nog veel meer wetenschappen kunnen aanduiden met 'math-', bijvoorbeeld geschiedenis. Dat is toch ook 'iets wat wordt geleerd'? Het Nederlandse 'wiskunde' daarentegen is iets preciezer...

Wis 

Je hebt het je misschien nooit gerealiseerd, maar het 'wis' in 'wiskunde' is hetzelfde 'wis' als in 'wis en waarachtig', of een andere uitdrukking waarin '(ge)wis' in de betekenis 'zeker' wordt gebruikt. Dat '(ge)wis' is het oude voltooide deelwoord van het werkwoord 'weten'. 'Weten' komt van een oude stam 'wid', dat 'zien' betekende (vergelijk het Latijnse 'video', dat ook 'zien' betekent). Het woord '(ge)wis' als bijwoord betekent dus eigenlijk 'wat gezien is, en daarom ook 'wat geweten wordt', 'wat vaststaat'. 

Wiskunde

De samenstelling van 'wis' en 'kunde' betekent dus gewoon 'de wetenschap die zich met het wisse, het zekere bezighoudt'. Wiskunde is dan ook de wetenschap die vaak wordt gezien als de enige wetenschap waarin je dingen absoluut zeker kan berekenen. Zoals ik al zei is ons woord dus wel iets preciezer dan een woord met 'math-' erin. Geschiedenis kun je namelijk echt niet aanduiden met 'wis'.